A fala do Fole

Varios grupos de 3.º ESO  asistiron o día 10 de decembro á gala final do proxecto   EnRedando co Galego , celebrada no  auditorio Fuxan os Ventos. Alí, o alumnado do Ánxel Fole uniuse ao doutros institutos da cidade e xuntos gozaron dun concerto de Mondra, un dos artistas máis sobranceiros da escena musical do país. No acto tamén tivo lugar a entrega de premios aos mellores traballos presentados, así como o reparto de agasallos entre todas as persoas participantes. Ana Rodríguez Barreiro e Lines Salgado Iglesias

Para finalizar o ano en que as Letras Galegas estiveron dedicadas ás cantareiras e á poesía popular oral, no mes de decembro acollemos no IES Ánxel Fole a exposición “Cantareiras e cantares. Un ano en cantigas”, que foi organizada pola Vicepresidencia da Deputación de Lugo e que conta con textos, selección de cantigas e coordinación musical de Branca Villares. A exposición amosa os materiais que tamén foron incluídos nunha axenda do ano 2025 , que se presentaba así: " Saen aquí as mulleres d’antes , fotografadas e recollidas en audio por Dorothé Schubarth e Antón Santamarina no solpor do século XX. Desfrutámolas grazas á colaboración do Arquivo do Patrimonio Oral da Identidade (APOI) do Museo do Pobo Galego. Saen tamén cantando as mulleres d’agora , as do albor do s. XXI, da man de Branca Villares Naveira ofrecéndonos un ano en cantigas, como mostra da relación directa entre as coplas e o ciclo do ano; como mostra de que aínda quedan moitos cantares, vellos e novos, cos que contar...

Alumnado de 3.º ESO participou o día 10 de decembro no obradoiro “Trece lúas: as marabillas do Nadal. Cantigas e contos do solsticio”, impartido no centro por Branca Villares, intérprete, investigadora e divulgadora da tradición musical galega. No obradoiro, cuxo título rende homenaxe á obra de Antonio Reigosa Trece noites, trece lúas. Libro das marabillas do Nadal , a relatora bosquexou unha historia dos personaxes, costumes e ritos que, malia a súa orixe diversa (pagá ou cristiá), conflúen no Nadal galego. Como non podía ser doutro xeito, a explicación estivo adobiada con moita música, e o alumnado entoou panxoliñas, arrolos e cantos de Reis, acompañándose de percusión ou de mímica. Ana Rodríguez Barreiro

O alumnado de 3.º ESO PDC visitou, o día 3 de decembro, tres exposicións temporais na cidade de Lugo: a) "Symphony. Unha viaxe ao corazón da música", de CaixaForum, experiencia inmersiva audiovisual que pretende achegar a música clásica a todos os públicos. Da man do director Gustavo Dudamel e da Mahler Chamber Orchestra, as persoas espectadoras convértense en músicas por un pedazo e gozan, dende dentro, das composicións de Beethoven, Mahler ou Bernstein. b) "Nicolás Muller en Galicia", de Afundación, mostra que recolle unha selección das imaxes que o fotógrafo húngaro Nicolás Muller tomou en Galicia durante a segunda metade do s. XX. As fotografías, centradas na vida cotiá das xentes traballadoras e na beleza da paisaxe galega, reflicten a fonda ollada humanista do seu autor. c) "O vestiario das almas pintadas. A indumentaria galega nos cadros costumistas", da Rede Museística Provincial de Lugo, proxecto onde corenta e cinco manequíns, ataviados con roupa...

A Asociación Socio-Pedagóxica Galega (AS-PG) convoca este ano o XXIV Concurso de Relato Oral Tíralle da Lingua, que busca incentivar e normalizar o uso oral do galego entre a rapazada. Por segundo curso consecutivo, alumnado de Oratoria do Ánxel Fole súmase á iniciativa, relatando e gravando historias de base popular, de base literaria ou de creación propia. No vídeo pode escoitarse, na voz dun estudante de 4.º ESO, a lenda da cova do Rei Cintolo: Moita sorte a todas as persoas participantes! Mónica Campo Vázquez e Ana Rodríguez Barreiro

O alumnado de Bioloxía e Xeoloxía de 4.º ESO participou o día 25 de novembro nunha das videoconferencias promovidas por Igaciencia co gallo do Mes da Ciencia en Galego, en concreto na de Ángel Carracedo Álvarez, catedrático da Universidade de Santiago de Compostela e director da Fundación Pública Galega de Medicina Xenómica (Consellería de Sanidade), titulada "Que é e por que é tan importante o Proxecto Xenoma Galicia, e que beneficios vai traer?" . O resumo do relatorio, tomado da páxina web da organización, é o seguinte: "O Proxecto Xenoma Galicia, co que intentamos secuenciar o xenoma completo de 400 000 galegos e que ademais ofrece un cribado de cancro de mama e ovario hereditario, síndrome de Lynch e hipercolesterolemia, é, por porcentaxe de poboación, o proxecto de xenómica poboacional máis importante do mundo. Vai representar unha revolución sen precedentes no noso sistema de investigación e nos sectores biotecnolóxico e farmacéutico, nos que podemos chegar a ser ...

No marco dos actos organizados pola Deputación de Lugo para conmemorar o 25N, Día Internacional da Eliminación da Violencia contra a Muller, o alumnado de 1.º BAC do IES Ánxel Fole participou, o pasado 21 de  novembro, na V Xornada Querémonos Vivas, Libres e Iguais. No encontro, celebrado no salón de actos do pazo de San Marcos, interviñeron destacadas mulleres de distintos ámbitos profesionais (sociólogas, escritoras, xuristas e actrices), que reflexionaron, entre outras cuestións, sobre a igualdade e a empatía como piares da convivencia, o feminismo como ferramenta de transformación social, os mitos do amor romántico entre a mocidade, a ciberviolencia e o machismo nas redes etc. Carmen Fernández Anllo e Ana Rodríguez Barreiro

Alumnado de 4.º ESO participou o día 14 de novembro no XVI Obradoiro e Concurso Galego de Robótica, organizado pola Institución Galega de Ciencia (Igaciencia), que traballa "A prol da ciencia galega e do galego na ciencia". O encontro, celebrado na Coruña, desenvolveuse en dúas fases. Na primeira media hora, a rapazada interveu nun taller interactivo, onde recibiu formación básica sobre a programación de robots. Durante a hora seguinte, tivo lugar un concurso por equipos, que puxo a proba a creatividade do alumnado, os seus coñecementos computacionais e a súa capacidade para resolver problemas de xeito colaborativo. Diego Brezmes Villaraviz, Raquel González Suso e Ana Rodríguez Barreiro

O 12 de novembro tivo lugar, no salón de actos do Ánxel Fole, a presentación da edición anual de  EnRedando co Galego, unha iniciativa da Área de Cultura, Turismo e Promoción da Lingua do Concello de Lugo e mais da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG). O escritor Lois Pérez, como representante da organización, explicou as bases do proxecto, facendo fincapé nas dúas modalidades de participación existentes: A través das redes sociais: como mínimo unha vez á semana, ao longo de tres semanas, o alumnado compartirá nas redes vídeos ou textos escritos onde reflexione sobre o uso da lingua galega no seu día a día; as publicacións tamén poderán ser vídeos de corte artístico (literarios, musicais etc.). A través da Escola de Escritoras e Escritores da AELG: os/as estudantes que prefiran prescindir das redes sociais adentraranse na creación literaria e elaborarán poemas, contos, ensaios, monólogos, producións audiovisuais etc. que remitirán á AELG. Coñecido o tr...

Alumnado de 4.º ESO participou, o pasado 4 de novembro, no obradoiro teatral “O que soñamos pola noite, pero non nos atrevemos a dicir durante o día”, unha iniciativa da compañía Bengala Teatro Físico. Cunha duración de cen minutos, o taller estruturouse en dúas partes. Na primeira, centrada no traballo físico, a persoa facilitadora propuxo á rapazada unha serie de exercicios a través dos que aprender a coñecer o seu corpo en movemento e poder profundar nas súas emocións e pensamentos. Na segunda, máis vencellada á expresión artística, o alumnado creou unha peza colectiva poñendo en práctica os exercicios iniciais e cinguíndose a unha temática concreta. Ana Rodríguez Barreiro e Lines Salgado Iglesias

Durante as últimas semanas, o alumnado de 3.º ESO confeccionou, na materia de Bioloxía e Xeoloxía, coloridas maquetas de células, para as que se serviu de materiais diversos (poliestireno expandido, plastilina, cartolina etc.) e de moita imaxinación. As maquetas, coas que se inaugura o Mes da Ciencia en Galego no IES Ánxel Fole, poden verse expostas no vestíbulo do centro. Lourdes Novoa Álvarez e Ana Rodríguez Barreiro

"Acabáronse as vendimas / e veñen as esfolladas, / para comer coas mozas / catro castañas asadas", di a copla popular. E, cumprindo coa tradición, o día 30 de outubro, durante o recreo, a comunidade educativa do Ánxel Fole reuniuse para celebrar o magosto, a festa do outono por excelencia.  O lume, a leña, o tambor xiratorio e, sobre todo, as castañas asadas, símbolo ancestral da vida que triunfa sobre a morte (non en van os magostos coinciden no tempo cos actos e cerimonias en lembranza dos defuntos), brindaron aos participantes a oportunidade de conectar coas súas raíces e de recoñecerse como elo indispensable da cadea que une pasado e futuro. Ana Rodríguez Barreiro

O alumnado de 4.º ESO asistiu, o día 22 de outubro no auditorio Gustavo Freire, á representación da obra teatral En carne viva , a cargo da compañía Bengala Teatro Físico e con  dirección de An González. A peza, protagonizada por varios personaxes que tentan sobrevivir nunha sociedade deshumanizada, trata temas como a disforia de xénero, a frustración, o amor, o suicidio e a xuventude. A dramaturxia inspírase libremente na figura de Segismundo de La vida es sueño de Calderón de la Barca, na película Laurence Anyways  de Xavier Dolan e en múltiples investigacións e relatos anónimos. Un coloquio-mediación seguiu á representación e permitiu que o alumnado intercambiase opinións co propio equipo artístico. Alicia Puchades Tella-Villamarín e Ana Rodríguez Barreiro

Nos meses de setembro e outubro de 2025, o profesorado e o alumnado do IES Ánxel Fole realizou novas enquisas sociolingüísticas acerca do seu uso, coñecemento e valoración do galego. Os resultados poden consultarse premendo nas imaxes inferiores. Ana Rodríguez Barreiro

A Biblioteca Nacional de España, en colaboración coa Federación Española de Mulleres Directivas, Executivas, Profesionais e Empresarias (FEDEPE) e coa Asociación Clásicas e Modernas, celebra cada ano, dende 2016, o Día das Escritoras, como xeito de reivindicar o labor e o legado literario das mulleres, tantas veces relegadas a un segundo plano ao longo da historia. A data elixida é sempre o luns máis próximo ao 15 de outubro, aniversario do falecemento de Tareixa de Xesús, polo que en 2025 a homenaxe tivo lugar o día 13. O lema desta edición foi " 1975: Escribide, compañeiras!", en lembranza das autoras que se atopaban en activo hai cincuenta anos e que reflectiron nas súas obras as preocupacións e os intereses das mulleres da Transición. Adecuándose á temática proposta e tomando como base a antoloxía  elaborada por Bibliotecas Escolares de Galicia, o alumnado do IES Ánxel Fole achegouse aos textos dalgunhas escritoras galegas da época (M.ª do Carme Kruckenberg, Margarita...

O alumnado de 3.º PDC desprazouse o día 9 de outubro ata o concello de Castro de Rei, onde participou nas seguintes actividades: 1. Visita comentada ao castro de Viladonga e o museo arqueolóxico adxacente. No xacemento, auténtico modelo formal de castro característico do noroeste, distínguense varias murallas e fosos, dous antecastros dispostos a xeito de socalcos e unha ampla croa central, que alberga a maioría das construcións descubertas ata agora: vivendas, currais, almacéns, edificios de uso social ou comunal etc. O museo, pola súa parte, ofrece información xeral sobre a cultura castrexa e expón unha selección dos abondosos materiais que proporcionan as continuas escavacións realizadas en Viladonga: ferramentas, armas, pezas cerámicas, obxectos de vestimenta e adobío, moedas, xogos, amuletos etc. 2. Camiñada pola ruta do Azúmara, sendeiro lineal, duns 7 km de lonxitude, que une o castro de Viladonga coa localidade de Castro de Rei. A ruta atravesa zonas de monte e de bosque autóct...

Seguindo cunha iniciativa posta en marcha o curso pasado, este ano tamén se confeccionaron, coa axuda do plotter de impresión e corte dos Polos Creativos, vinilos literarios con textos en galego para decorar as dependencias do centro. No marco dos actos de celebración do Día das Letras Galegas, dedicado en 2025 ás cantareiras e a poesía popular oral, nunhas das escaleiras de subida ao primeiro andar estampáronse estas fermosas coplas tradicionais, que gaban a amizade, a sororidade e a ledicia de vivir: "Canta, miña compañeira; canta, que cadramos ben. Moitas almas se condenan porque nos levamos ben.   Hei de cantar, hei de rir, hei de ser muller alegre, hei de mandar a tristeza para o demo que a leve".   Ana Rodríguez Barreiro

Dentro das actividades de celebración do Día das Letras Galegas, dedicado este ano ás cantareiras e a  poesía popular oral, alumnado de  Educación Plástica, Visual e Audiovisual  de 3.º ESO  creou ilustracións inspiradas en cantigas tradicionais. Para iso, cada estudante seleccionou unha composición poética, deu forma á súa obra plástica empregando a técnica de estampaxe con goma eva como matriz e, finalmente, gravou un vídeo coa imaxe de fondo e o texto recitado ou cantado. O resultado amósannolo nesta fermosa produción audiovisual: Alicia Puchades Tella-Villamarín e  Ana Rodríguez Barreiro

Alumnado de 2.º ESO participou o 28 de maio no Correlingua 2025, celebrado baixo o lema "A mocidade activa por unha lingua viva". Portando carteis e pancartas con mensaxes a prol do uso do galego, a rapazada dos centros asistentes iniciou a marcha na praza da Mosqueira, atravesou a praza Maior e a praza de Santa María e subiu á muralla pola rampla da porta de Santiago. Tras un solleiro paseo polo adarve, o alumnado baixou no Campo Castelo e dirixiuse á Horta do Seminario, onde estudantes do IES Nosa Señora dos Ollos Grandes deron lectura ao manifesto. A xornada lúdico-reivindicativa rematou co concerto de Mekánika Rolling Band, grupo gañador da última edición do Cantalingua (o concurso musical do Correlingua) co tema "Vinde a festexar" . Alexandra Cillero Prieto, Ana Rodríguez Barreiro e Benjamín Sande Eslava